Η μητρική γλώσσα - Βασίλης Αλεξάκης

Βραβείο Medicis 1995

Τότε πήγα στο σαλόνι και άνοιξα τον τουριστικό οδηγό. Διάβασα ότι στην είσοδο του ναού του Απόλλωνα που στέγαζε την Πυθία ήταν χαραγµένα γνωµικά των επτά σοφών, το «γνώθι σαυτόν», «το µηδέν άγαν», κι ότι ανάµεσά τους υπήρχε ένα γράµµα µόνο του, ξεκάρφωτο, το κεφαλαίο Ε, που το νόηµά του παραµένει άγνωστο. Έχει εµπνεύσει πολλές εικασίες, έλεγε ακόµη το κείµενο, αλλά καµία δεν κρίνεται πειστική. Η ανακάλυψη αυτή µε χαροποίησε, κι ίσως επειδή αισθανόµουν ότι την όφειλα στον υδραυλικό, έπαψα να του γκρινιάζω και δεν διαµαρτυρήθηκα όταν έσπασε µε µια αδέξια κίνηση τα δύο ποτήρια που στέγνωναν στον νεροχύτη. Το αίνιγµα του Ε µου έφερε στον νου τα προβλήµατα που θέτουν τα σταυρόλεξα. «Είναι οπωσδήποτε ένα πολύ δύσκολο πρόβληµα, αφού δεν είναι δεδοµένος ούτε ο ορισµός της λέξης, ούτε ο αριθµός των γραµµάτων που την αποτελούν».
– Βρες µου µια λέξη που ν’ αρχίζει από έψιλον, είπα στη Βαγγελιώ όταν επέστρεψε, κατά τη µία το πρωί.
– Εντελώς, είπε.

Ένα µυθιστόρηµα µε ηρωίδα την ίδια τη γλώσσα, ένα ταξίδι µαθητείας για τον έρωτα, την πατρίδα και τον θάνατο, µια στοχαστική περιδιάβαση στην ιστορία και στον πολιτισµό.

Εγκατεστημένος στη Γαλλία από το 1969, ο Βασίλης Αλεξάκης υπήρξε επί σειρά ετών συνεργάτης της εφημερίδας Le Monde και έγραψε τα πρώτα του βιβλία στα γαλλικά. Το Τάλγκο είναι το πρώτο του έργο γραμμένο στη μητρική του γλώσσα: κυκλοφόρησε το 1982 από τον Εξάντα και εξακολουθεί ως σήμερα να σημειώνει σπάνια επιτυχία. Έχει ξεπεράσει σε πωλήσεις τις διακόσια χιλιάδες αντίτυπα. Το 1984 έγινε ταινία από τον Γιώργο Τσεμπερόπουλο με τίτλο Ξαφνικός έρωτας.
Το έργο του Αλεξάκη είναι εξίσου αναγνωρισμένο στην Ελλάδα (κέρδισε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 2004 για τις Ξένες λέξεις) και τη Γαλλία (Βραβείο Medicis για τη Μητρική γλώσσα, 1995, Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας για το μ.Χ. το 2007). Γράφει και στις δύο γλώσσες, αρχίζοντας πότε από τη μία πότε από την άλλη, και αυτομεταφράζεται στη δεύτερη. Οι γλώσσες είναι από τα κύρια θέματα του έργου του.
Έχει ασχοληθεί με τον κινηματογράφο (η ταινία του Οι Αθηναίοι κέρδισε το Α΄ βραβείο στο διεθνές φεστιβάλ κωμωδίας του Σανρούς το 1990) και το θέατρο (Εγώ δεν…, Μη με λες Φωφώ).
Τον Μάρτιο του 2017 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας από το Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έφυγε από τη ζωή στις 11 Ιανουαρίου 2021 σε ηλικία 77 ετών.